W dzisiejszych czasach kwestia ochrony środowiska staje się dla wielu ludzi coraz bardziej ważna. Dlatego też wielką popularność zyskują w budownictwie rozwiązania ekologiczne. Stawia się na odnawialne źródła energii i coraz częściej sięga po rozwiązania z obszaru budownictwa energooszczędnego, samowystarczalnego energetycznie i pasywnego. Jednym z takich właśnie rozwiązań są właśnie pompy ciepła. Pozwalają one przy relatywnie niewielkim zużyciu energii elektrycznej na odzyskanie ciepła ze środowiska (powietrza, wody, wody gruntowej) i przepompowanie go do wnętrza domu.
Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje gruntowych pomp ciepła. Pierwszym z nich są pompy powierzchniowe (poziome), a drugim głębinowe (pionowe). Poziome pompy ciepła odzyskują energię cieplną z wód podskórnych w glebie, które nie zamarzają nawet przy ujemnych temperaturach. Wykonanie tego rodzaju instalacji nie stanowi bardzo dużego kosztu, a urządzenie jest dość skuteczne. Jego wadą jest natomiast to, że w wielu miejscach wykonanie takiej pompy nie jest możliwe. Konieczny jest duży, płaski teren, a zakres prowadzonych przy tym prac jest znaczny. Budowa instalacji pionowej pompy ciepła wymaga natomiast wykonania odwiertu głębinowego, co generuje dodatkowe, niemałe koszty.
W przypadku powietrznej pompy ciepła cała instalacja jest o wiele bardziej kompaktowa i zajmuje znacznie mniej miejsca. Najczęściej umieszcza się ją przy jednej ze ścian ogrzewanego w ten sposób budynku. Pompa tego rodzaju wykorzystuje energię cieplną pozyskiwaną z powietrza, niezależnie od jego temperatury. Pod względem konstrukcji wyróżnia się dwa rodzaje pomp. Pompy powietrzne typu split zbudowane są z dwóch modułów – wewnętrznego i zewnętrznego. Moduł wewnętrzny zawiera podstawowe elementy wytwarzające ciepło: wentylator, parownik, sprężarka i zawór rozprężny. Z kolei skraplacz i pompa obiegowa umieszczone są w module zewnętrznym. Pompy typu monoblock składają się z tylko jednego modułu, który w całości umieszczony jest na zewnątrz budynku. Ze względu na relatywnie niski koszt i łatwość montażu powietrzne pompy ciepła są obecnie najczęściej stosowanym rozwiązaniem w domach jednorodzinnych.
Efektywność pracy pompy cieplnej może zostać łatwo oszacowana – wystarczy porównać ilość kW energii elektrycznej pobieranej przez pompę z ilością kW energii cieplnej przez nią oddawanej do wnętrza domu. W przypadku pomp ciepła powietrznych z 1 kW energii elektrycznej można uzyskać nawet do pięciu kWh ciepła. Różnice pomiędzy pompą powietrzną a gruntową są tu znaczne. Wiosną, latem i jesienią, kiedy temperatura powietrza utrzymuje się znacznie powyżej zera, pompy powietrzne działają najwydajniej, a koszt ich eksploatacji jest niewielki. Zimą z kolei przepompowanie ciepła z powietrza o ujemnej temperaturze wymaga znacznie większych nakładów energetycznych. W przypadku pomp gruntowych zużycie energii w ciągu roku pozostaje na podobnym poziomie. Wydajność ogrzewania przy pomocy pompy ciepła zależy od znacznie większej ilości czynników. Znaczenie ma też rodzaj ogrzewania (podłogowe jest wydajniejsze) i jakość termoizolacji domu. Dużą część zużycia energii pochłania ogrzewanie wody, co biorąc pod uwagę fakt, że średnie roczne temperatury powietrza są wyższe, niż średnie roczne temperatury gruntu, sprawia, że w skali całego roku pompy powietrzne są wydajniejsze energetycznie.
Reasumując, pompy powietrzne pod względem średniego zużycia energii w skali roku wypadają nieco lepiej, od pomp gruntowych. W praktyce przekłada się to na niższe wydatki na energię elektryczną w gospodarstwie domowym. W przypadku pomp powietrznych o wiele tańsza jest też instalacja. Nie bez znaczenia jest również fakt, że zakres koniecznych do wykonania prac w przypadku pomp powietrznych jest o wiele mniejszy, dzięki czemu z łatwością mogą być one użyte w już wykończonych i zamieszkałych budynkach.