Portal Przegląd Koniński to wiadomości lokalne z Konina i okolic. Konin, Słupca, Koło i Turek.
– Co kryje się pod nazwą zatoki?
– Zatoki przynosowe to przestrzenie powietrzne w przedniej części czaszki (tzw. twarzoczaszki). Zaliczamy do nich zatoki szczękowe, sitowe, czołowe oraz klinową. Są one połączone z jamą nosową za pośrednictwem tzw. ujść, przez które dociera do nich powietrze i przez które mogą odprowadzać nadmiar wydzieliny. Zatoki stanowią swoisty amortyzator dla mózgu, pełnią również funkcje w modulowaniu głosu i nawilżaniu wdychanego powietrza.
– Jakie są najczęściej choroby zatok?
– Do najczęstszych schorzeń zatok należą ich zapalenia. Większość z nas co najmniej kilka razy w życiu doświadcza tzw. ostrego zapalenia zatok. Charakteryzuje je szybki rozwój objawów i dość krótki czas trwania. Jeżeli jednak objawy zapalne nawracają kilka razy do roku, bądź mają charakter ciągły, mówimy wtedy o przewlekłym zapaleniu zatok. W tej grupie schorzeń musimy także pamiętać o zapaleniu zatok z polipami, alergii czy grzybicy zatok. Nie należy również zapominać o nowotworach w obrębie twarzoczaszki.
– Jakie są czynniki ryzyka sprzyjające powstawaniu chorób zatok?
– W przypadku ostrego zapalenia zatok najczęstszą przyczyną są infekcje wirusowe (także COVID-19) lub bakteryjne. Tu grupą szczególnie narażoną są nasze pociechy, czyli przedszkolaki i dzieci młodszych klas szkół podstawowych – ich układ odpornościowy jest po prostu jeszcze nie w pełni „wyszkolony” do walki z takimi zagrożeniami. Inaczej sprawa wygląda w grupie zapaleń przewlekłych: tu do przyczyn zaliczamy deformacje w budowie jamy nosowej, np. skrzywienie przegrody nosa, niedrożność ujść naturalnych zatok, czy wreszcie często spotykany u dzieci przerost migdałka gardłowego. Coraz więcej też wiemy o roli naszych genów, które mogą stanowić o predyspozycji do polipów nosa i zatok oraz alergii. Często przyczyną chorób zatok jest też zły stan uzębienia. Wcześniej wspomniałem również o nowotworach zatok – pamiętajmy, że jednym z głównych czynników ryzyka ich rozwoju jest palenie papierosów!
– Jakie są objawy powinny nas zaniepokoić? Kiedy powinniśmy się zwrócić do lekarza?
– Do specjalisty otolaryngologa należy się zgłosić gdy objawy trwają już kilka tygodni lub wcześniej, gdy są bardzo nasilone. Należą do nich bóle szczęki, okolicy czołowej lub – w przypadku zapalenia zatoki klinowej – ból w okolicy potylicznej odczuwany w pozycji leżącej. Kolejne objawy chorób zatok to: katar, uczucie niedrożności nosa, pogorszenie węchu, spływanie wydzieliny do gardła i krwawienia z nosa. W przypadku takich objawów lekarz laryngolog powinien wykonać endoskopię nosa i ewentualnie skierować pacjenta do badania tomograficznego zatok.
– Na czym polega leczenie chorób zatok?
– Zapalenie zatok o umiarkowanym nasileniu staramy się leczyć farmakologicznie. Jeżeli jednak videoendoskopia nosa lub tomografia wskazują na poważniejszy problem np. znaczną niedrożność ujść zatok lub zmiany „podejrzane” w świetle zatok, należy zakwalifikować pacjenta do leczenia operacyjnego. Na szczęście w nowoczesnej laryngologii operacje zatok odbywają się najczęściej metodą małoinwazyjną, czyli z dojścia przez jamę nosową przy użyciu videoendoskopów (tzw. FESS). Są to jednak zabiegi wymagające od operatora dużego doświadczenia i powinny być wykonywane w ośrodkach odpowiednio do tego przygotowanych i wyposażonych.
– Czym grozi nieleczenie chorób zatok?
– Nieleczenie chorych zatok może doprowadzić do poważnych powikłań: ropnego zapalenia opon mózgowych czy ropnia mózgu. Na szczęście obecnie coraz rzadziej spotykamy pacjentów z takimi powikłaniami. Pamiętajmy jednak, że tolerowanie latami przewlekłych objawów zatokowych może ostatecznie doprowadzić do konieczności radykalnego leczenia operacyjnego, a tego – co oczywiste – każdy chciałby uniknąć. Choć w przypadku przewlekłego procesu zapalnego nie zawsze udaje się uzyskać 100-procentową poprawę, to jednak im szybciej leczenie zostanie wdrożone, tym większa szansa na dobry efekt.
– Czy to prawda, że coraz więcej pacjentów ma problemy z zatokami?
– Faktycznie obserwujemy w gabinetach, poradniach i oddziałach laryngologicznych większą niż np. 20 lat temu liczbę pacjentów „zatokowych”. Wynika to z różnych czynników: obowiązku przedszkolnego dzieci, nasilenia alergii, powszechnego (nad)używania klimatyzacji czy rosnącego zanieczyszczenia powietrza. Inną kwestią jest też większa świadomość zdrowotna naszych pacjentów, którzy częściej niż kiedyś zgłaszają się z takimi problemami do lekarza. I to nas, otorynolaryngologów, napawa optymizmem.
– Dziękuję za rozmowę.
