W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Szczegółowe informacje znajdują się w POLITYCE PRYWATNOŚCI I WYKORZYSTYWANIA PLIKÓW COOKIES. X

Artykuły

Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków

2023-07-25 12:08:35
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków

Koło – jest jednym ze starszych miast w Polsce. Założone zostało w 1362 roku na prawie magdeburskim, na wyspie w rozwidleniu Warty, a przywileje lokacyjne nadał mu król Kazimierz Wielki. Pochodzenie nazwy miasta nie zostało do końca wyjaśnione. Jedni badacze uważają, że wiąże się ona z jego położeniem geograficznym, inni wywodzą ją od prasłowiańskich „kół” – miejsc zgromadzeń publicznych. Jest to na pewno miasto warte odwiedzenia ze względu na swoją długą historię, a także zachowane zabytki, których tak wiele znajduje się na tak niewielkim obszarze.

Zamek

Jednym z najciekawszych zabytków, który można zobaczyć, będąc w Kole, jest zamek. Jego budowa rozpoczęła się w czasach panowania Kazimierza Wielkiego, powstała wtedy jego główna część – wieża mieszkalna. W kolejnym etapie datowanym już nie tylko na czasy Kazimierza Wielkiego, ale również przełom XIV/XV wieku i (na okres panowania Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka) wybudowano mury obwodowe na sztucznie usypanym wzniesieniu, basztę narożną i budynek bramny. Dziedziniec miał zabudowę drewnianą. Wydaje się, że zamek kolski miał bronić przeprawy przez Wartę oraz pilnować poboru cła. Zamek nie zachował się do naszych czasów, ale jego ruiny położone nad malowniczym brzegiem Warty są punktem wartym odwiedzenia, zwłaszcza że znajdują się około 3 km od centrum miasta.

Kolska Fara

Nie trzeba jednak oddalać się od centrum miasta, aby znaleźć interesujące miejsca do zobaczenia. Warta odwiedzenia jest na pewno Kolska Fara. Kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego zbudowany został na podstawie dyspozycji królewskich, zawartych w akcie lokacyjnym miasta z 18 lipca 1362 roku. Jest to ceglana, trójnawowa budowla halowa, orientowana na rzucie prostokąta z wyodrębnionym węższym i prosto zamkniętym prezbiterium. Prawdopodobnie najwcześniej wybudowaną częścią (II poł. XIV w.) jest dzisiejsze prezbiterium stanowiące pierwotną świątynię, do której później dobudowano resztę. W prezbiterium zachowało się pierwotne sklepienie gwieździste z dodatkowymi dekoracyjnymi żebrami. Co również ciekawe, na murach świątyni można podziwiać napisy ryte przez naszych przodków sprzed wieków. Znajdują się one na ścianie prezbiterium, południowej ścianie fary, a także na kaplicy NMP. Inskrypcje można datować na XVI-XVII wiek. W kościele znajduje się jeden z najciekawszych zabytków sztuki gotyckiej, a mianowicie płyta nagrobna syna Zawiszy Czarnego Jana z Garbowa.

Kościół i klasztor oo. benedyktynów

Z budowli sakralnych na uwagę zasługuje również kościół i klasztor oo. bernardynów. Pierwotny kościół w stylu gotyckim powstał w połowie XV wieku po sprowadzeniu do miasta przez starostę kolskiego Jana Hinczę z Rogowa zakonu bernardynów. Z przekazów historycznych udało się ustalić, że kościół był niewielki, jednonawowy i, niestety, nie dotrwał do naszych czasów. Z powodu licznych uszkodzeń, w tym również tych spowodowanych wylewami Warty w latach 1754-1765 postanowiono odbudować budynek klasztoru, a także rozebrać i zbudować nowy gmach świątyni. Miało to miejsce w latach 1773-1783. Kościół, który teraz możemy zwiedzać, jest więc przykładem stylu późnobarokowego z zachowanym rokokowym wyposażeniem wnętrza z końca XVIII wieku. Będąc w kościele, warto przyjrzeć się sklepieniom naw oraz prezbiterium, które pokryte jest polichromią przedstawiającą sceny z życia św. Franciszka i jego zakonu. Z dawnej świątyni zachowały się jednak: płyta nagrobna Stanisława Ruszkowskiego – chorążego kaliskiego, z postacią leżącego rycerza w zbroi, z buławą w ręku, a także nagrobek Bartłomieja Wilczyńskiego. Zatrzymać się warto również przy dwóch portretach trumiennych malowanych na blasze: Anny z Tuczyńskich Łaszczowej (zm. 1668 r.), kasztelanowej lądzkiej oraz Rozalii Gurowskiej (zm. 1792 r.).


Kościół ewangelicko- augsburski

Oprócz kościołów katolickich w Kole znaleźć można także kościół ewangelicko-augsburski. Budowę świątyni pw. Opatrzności Bożej zakończono w 1883 roku. Jest to niewielka, jednonawowa świątynia prezentująca styl neogotycki. Uległa ona znacznym zniszczeniom w trakcie II wojny światowej – w 1945 roku Rosjanie ostrzelali wieżę kościoła. Kościół był kilkukrotnie remontowany, a gruntowny remont odbył się w 1998 roku.

Ratusz w Kole

Oprócz architektury sakralnej obowiązkowo należy zatrzymać się przy budynku ratusza w Kole, którego historia jest dość burzliwa. Został on wybudowany w I połowie XVI wieku w stylu gotyckim. Wcześniej w miejscu tym znajdował się dwór królewski (prawdopodobnie drewniany lub drewniano-gliniany), który służył monarchom podczas ich pobytów w Kole. Co charakterystyczne dla takich budowli, ściany zewnętrzne ozdobione były ornamentem rombowym z cegieł zendrówek. Później dobudowana została wieża o podstawie kwadratowej, która przechodziła wyżej w ośmiobok. Budynek ratusza wielokrotnie płonął. W jednym z pożarów w 1775 roku stopił się dzwon zegarowy na wieży. Prawdopodobnie wówczas postanowiono przebudować ratusz w stylu barokowym. Powieszono wtedy nowy dzwon, wykonany w 1783 roku z inicjatywy burmistrza Jana Świderskiego, który możemy podziwiać do dzisiaj. W I połowie XIX wieku budynek musiał zostać opuszczony, bo groził zawaleniem i doprowadziło to do decyzji o ponownej przebudowie go, tym razem w stylu klasycystycznym. Do atrakcji należy też możliwość podziwiania panoramy miasta z ratuszowej wieży. Można to zrobić w każdą pierwszą niedzielę miesiąca, w okresie od maja do października. Przewodnikami są członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Miasta Koła nad Wartą

Oprócz opisanych zabytków Koło ma do zaoferowania jeszcze kilka innych ciekawych miejsc jak np. budynek urzędu miasta, spichlerz, cmentarz ewangelicko-augsburski czy tereny zielone w postaci parków miejskich, w których można odpocząć. Warto wybrać się więc na wycieczkę po Kole i odwiedzić zabytki z różnych okresów historycznych, a może i samemu odkryć coś ciekawego do zobaczenia.

Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków
Koło – niewielkie miasto, a ile zabytków

Śledź nas na