Portal Przegląd Koniński to wiadomości lokalne z Konina i okolic. Konin, Słupca, Koło i Turek.
– Według klasycznej definicji endometrioza to obecność komórek endometrium (na które składają się podścieliska i gruczoły) poza jamą macicy – mówi Dawid Luwański. – Najczęściej komórki błony śluzowej macicy wszczepiają się w narządy miednicy mniejszej – jajniki, jajowody, więzadła, pęcherz moczowy czy jelita. Znane są jednak przypadki osadzenia endometriozy na narządach odległych, jak nerki czy serce, a także w bliznach pooperacyjnych – najczęściej po cesarskim cięciu. Przyczyn endometriozy najczęściej upatruje się w zmianach hormonalnych.
Wśród uznawanych hipotez – jak podkreśla lekarz – pojawiają się także zaburzenia autoimmunologiczne. – U kobiet, u których układ odpornościowy działa poprawnie, komórki błony śluzowej, znajdujące się poza macicą, są przez niego usuwane, w endometriozie jednak ten proces nie zachodzi poprawnie. Badania wskazują również na rolę genetycznych predyspozycji oraz czynniki środowiskowe, a także związek z kwestiami psychicznymi i osobowościowymi – dodaje.
Endometrioza dotyczy dużej części populacji – badania wskazują, że to 5-20 proc. kobiet w wieku rozrodczym, a w przypadku kobiet niepłodnych, odsetek ten wzrasta nawet do 40 proc. – Mimo powszechności tego schorzenia wciąż nie do końca znana jest jego patogeneza, w dalszym ciągu również diagnostyka endometriozy nastręcza sporo trudności i powoduje, że wiele kobiet bardzo późno otrzymuje właściwą pomoc – przyznaje Dawid Luwański. – Zanim cierpiąca na endometriozę kobieta zostanie właściwie zdiagnozowana, nierzadko boryka się z wieloma dolegliwościami i bólami, które nie znajdują potwierdzenia ani wyjaśnienia w standardowych badaniach. Szacuje się, że to schorzenie może dotyczyć ok. 11 proc. kobiet w ogólnej populacji – w Polsce jest to ok. 1 milion pacjentek. Diagnoza najczęściej stawiana jest między 30. a 50. rokiem życia, choć początki rozwoju tej choroby mogą mieć miejsce dużo wcześniej. Choroba dotyka zarówno kobiet w okresie rozrodczym, jak i po menopauzie. Wykrywana może być także u dziewcząt przed wystąpieniem pierwszej miesiączki.
Specjalista podkreśla, że w około ¼ przypadków endometrioza przebiega w sposób bezobjawowy. – Nasilenie dolegliwości oraz możliwe powikłania zależą od wielu czynników, m.in. od wielkości oraz lokalizacji zmian patologicznych – mówi. – Podstawowym objawem endometriozy jest nawracający ból zlokalizowany w miednicy mniejszej. Nasilenie bólu oraz jego charakter może być zróżnicowany – od łagodnego do bardzo silnego, o charakterze kłującym, który może promieniować do okolicy lędźwiowej. Pacjentki cierpiące na tę chorobę zgłaszają także silne bóle podczas menstruacji, owulacji oraz ból podczas stosunku płciowego. Dodatkowo mogą występować zaburzenia menstruacji. Krwawienia miesięczne mogą być nieregularne, często bardziej obfite ze znaczącym nasileniem dodatkowych dolegliwości. Czasami obserwuje się także objawy związane z zaburzeniami pracy układu moczowego i pokarmowego jak m.in.: częste uczucie parcia na mocz, bolesność podczas oddawania moczu, krwiomocz, wzdęcia, biegunki, zaparcia, ból przy defekacji. Bardzo ważnym i jednocześnie niepokojącym objawem, który może wskazywać na endometriozę są problemy z zajściem w ciążę. Endometrioza to jedna z przyczyn niepłodności u kobiet (zgodnie z definicją WHO niepłodność może zostać rozpoznana, jeżeli pomimo regularnego odbywania stosunków płciowych, 3-4 na tydzień, bez stosowania metod antykoncepcyjnych przez okres 12 miesięcy kobieta nie zachodzi w ciążę).
– Podstawą do rozpoznania endometriozy jest wywiad oraz badanie ginekologiczne przeprowadzane przez lekarza – informuje Dawid Luwański. – Wykonywane są także badania obrazowe, które umożliwią wykrycie i określenie lokalizacji ognisk endometriozy. W tym celu może zostać przeprowadzone badanie ultrasonograficzne (USG) i rezonans magnetyczny (MRI). Skuteczną metodą diagnostyczną jest również laparoskopia. Badanie polega na wprowadzeniu do jamy otrzewnowej specjalnego oprzyrządowania z kamerą (laparoskopu), które umożliwia wizualną ocenę tkanek oraz narządów. Podczas zabiegu istnieje możliwość pobrania próbki tkanek w celu oceny histopatologicznej. Dzięki temu badaniu możliwe jest wykrycie zmian patologicznych, ocena stanu ich zaawansowania i na tej podstawie podjęcie decyzji o dalszym postępowaniu leczniczym. Coraz więcej uwagi poświęca się badaniom laboratoryjnym. Najczęściej wymieniane jest oznaczenie stężenia CA-125 we krwi żylnej. Podwyższone stężenie CA-125 może występować w nowotworach, najczęściej jajników, a także w przebiegu endometriozy.
Na czym polega leczenie endometriozy? Ze względu na nieznane przyczyny tego, leczenie jest głównie objawowe. – Ma ono na celu usunięcie dolegliwości chorobowych oraz zminimalizowanie ryzyka rozwoju powikłań związanych z długotrwałym przebiegiem endometriozy. – odpowiada doktor Luwański. – Metody leczenia dzieli się na dwie grupy: zachowawcze oraz chirurgiczne. Leczenie zachowawcze endometriozy może zostać podjęte po stwierdzeniu występowania charakterystycznych objawów w wywiadzie chorobowym, bez konieczności potwierdzenia rozpoznania za pomocą badań obrazowych lub laparoskopii. Leczenie to opiera się na stosowaniu leków hormonalnych (jak np. tabletki antykoncepcyjne), które poprzez wpływ na cykl miesiączkowy zmniejszają nasilenie objawów bólowych oraz hamują rozrost ognisk endometrium ektopowego. Dodatkowo zaleca się także doraźne stosowanie leków przeciwzapalnych oraz przeciwbólowych w przypadku występowania nasilonych dolegliwości. Rodzaj i skuteczność podjętego leczenia zależy zarówno od stopnia zaawansowania i typu endometriozy, jak i od wieku oraz planów macierzyńskich kobiety. Leczenie zabiegowe skupia się na usunięciu ognisk endometriozy, co może być związane także z wycięciem okolicznych tkanek jak np. torbieli endometrialnych jajnika, usunięcia przydatków lub macicy. Rozległość interwencji chirurgicznej zależna jest od stopnia zaawansowania choroby oraz występowania powikłań długotrwałej endometriozy jak m.in.: bliznowacenie, zrosty oraz inne uszkodzenia okolicznych narządów. Podczas operacji możliwe jest także usunięcie zrostów, co znacząco może wpłynąć na zmniejszenie dolegliwości bólowych odczuwanych przez pacjentkę.
I na koniec. Czy endometrioza wyklucza ciążę? – Endometrioza wywiera znaczący, negatywny wpływ na płodność pacjentek – odpowiada lekarz. – Szacuje się, że od ok. 30 do 50 procent kobiet cierpiących na endometriozę może mieć problemy z zajściem w ciążę. Jest to związane ze stopniem zaawansowania zmian chorobowych oraz ich lokalizacją. Najbardziej skuteczną metodą leczenia niepłodności związanej z endometriozą jest interwencja chirurgiczna na wczesnych etapach trwania choroby. Leczenie hormonalne wywiera dodatkowy efekt antykoncepcyjny, co skutecznie zmniejsza szanse pacjentki na zajście w ciążę. Każdy przypadek jest jednak różny. Z tego powodu możliwości terapeutyczne oraz ocena szans na poczęcie powinny być omawiane indywidualnie z lekarzem ginekologiem odpowiedzialnym za prowadzenie leczenia danej pacjentki. Pomoc w omawianym schorzeniu pacjentki otrzymają w każdym gabinecie ginekologicznym.
