W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Szczegółowe informacje znajdują się w POLITYCE PRYWATNOŚCI I WYKORZYSTYWANIA PLIKÓW COOKIES. X
YOCHI

30 lat samorządu

KAWĘCZYN. Gmina w blasku demokracji lokalnej

2020-09-17 12:23:34

KAWĘCZYN. Gmina w blasku demokracji lokalnej


Kiedy 27 maja 1990 r. Polacy poszli po raz pierwszy po II wojnie światowej głosować w wyborach samorządowych, niewielu wiedziało, jak będzie wyglądała ta ich mała Ojczyzna. W Kawęczynie wójtem pierwszej kadencji został Jan Nowak, który pełni tę funkcję do dziś. – Oczekiwania mieszkańców wobec nowej władzy samorządowej były wówczas ogromne, brakowało praktycznie wszystkiego. Proszę sobie wyobrazić, że gminnych bitych dróg było ledwie pół kilometra – wspomina Jan Nowak. Od tego czasu oblicze społeczne i gospodarcze Gminy Kawęczyn zmieniło się diametralnie. Podobnie jak po 30 latach budynek urzędu gminy, który doczekał się remontu i rozbudowy.

Szkoły, boiska, hale sportowe, drogi, wodociągi, kanalizacja sanitarna, gminna oczyszczalnia i przydomowe oczyszczalnie ścieków – to tylko część materialnych osiągnięć 30-lecia samorządu terytorialnego w Gminie Kawęczyn. Stoją za nimi konkretne decyzje, działania i całkiem realne pieniądze. Kto jednak sądzi, że sukces kawęczyńskiej wspólnoty samorządowej na tym się kończy, jest w błędzie. Mieszkańcy Gminy z dumą prezentują osiągnięcia polityki społecznej: Środowiskowy Dom Samopomocy Społecznej w Młodzianowie, który jest pokłosiem rozpoczętej przed wielu laty współpracy z Fundacją Barka, państwa Sadowskich. To również z tej gminy pochodzą mistrzowie świata w zawodach pożarniczych rozgrywanych według regulaminu CTIF. Nadal rolnicza w charakterze Gmina Kawęczyn należy do grona najmniej zamożnych gmin powiatu tureckiego i województwa wielkopolskiego, a jednak dorobek ostatnich 30 lat potwierdza opinię Jana Nowaka, że samorządność jest czymś najlepszym, co mogło zdarzyć się Polakom w ostatnich latach. – Według mnie to właśnie samorządność pozwoliła na optymalne wykorzystanie warunków i możliwości w jakich przyszło nam funkcjonować – jest przekonany wójt. Z okazji 30-lecia planowana jest okolicznościowa publikacja, w której znajdą się biogramy ludzi związanych z samorządem Gminy Kawęczyn. – W ten sposób chcemy im wszystkim podziękować – zapowiada wójt.


Nadrabianie zaległości

Pierwsza sesja odrodzonego po II wojnie światowej samorządu gminnego odbyła się 7 czerwca, wybrano wówczas przewodniczącego i komisje Rady Gminy w Kawęczynie. Dwa tygodnie później, 21 czerwca, rada wybrała ze swojego grona Zarząd Gminy i Wójta. Został nim Jan Nowak, który przypomina, że nowe władze zmagały się z wieloma niewiadomymi. Dopiero w styczniu 1995 roku w życie weszła ustawa o rachunkowości, rok wcześniej ustawa o zamówieniach publicznych. Jednak najtrudniejsze z czym przyszło się mierzyć nowej samorządowej władzy były duże oczekiwania mieszkańców. – Brakowało praktycznie wszystkiego. Gminnych bitych dróg było niewiele więcej jak pół kilometra: jedna betonowa mierzyła około 400 metrów, druga asfaltowa jakieś 300 metrów. Podobnie wyglądał materialny stan oświaty, odziedziczyliśmy dwie rozpoczęte inwestycje: szkołę w Kowalach Pańskich i w Kawęczynie, którym daleko było do półmetka. To był czas nadrabiania ogromnych zaległości – wspomina Jan Nowak.

Nie lepiej wyglądała gospodarka wodno-ściekowa, tylko niewiele więcej jak połowa posesji miała dostęp do wody z gminnego wodociągu. Jeszcze gorzej wyglądał stan gminnej kanalizacji. Zadanie budowy oczyszczalni dla gminy takiej jak Kawęczyn było nie lada wyzwaniem i to zarówno koncepcyjnym, jak i ekonomicznym. Budżet Gminy nie mógł liczyć na wpływy podatkowe z działalności KWB Adamów czy elektrowni Adamów, jak to miało miejsce w gminach pokopalnianych. – To były kolosalne różnice, budżety tych gmin były jeszcze raz takie – przypomina wójt Nowak.

Kiedy u jednych nastało kopalniano-energetyczne eldorado, Gminę Kawęczyn co pół roku dotykały grupowe zwolnienia. Stan upadłości ogłaszały zatrudniające dotąd mieszkańców zakłady: Spółdzielnia Kółek Rolniczych, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” czy Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna.


Mamy plan. Oświata i edukacja

W takich warunkach nowy samorząd stanął przed wieloma wyzwaniami. Jedno z nich do tej pory czasem spędza sen z oczu włodarzy. Oświata. Dzieci w Kawęczynie uczyły się w rozsypującym się budynku, będącym częścią przedwojennych zabudowań ziemiańskich. W 1989 roku rozpoczęto budowę nowego obiektu szkolnego, do 1990 roku wylano ławy fundamentowe i wymurowano ściany piwnic – tyle pozostawili nowemu samorządowi poprzednicy. Niewiele bardziej zaawansowany był stan inwestycji w Kowalach Pańskich, rozpoczętej w 1989 roku. Należy dodać, że przejęcie oświaty przez gminy nastąpiło dopiero 1 stycznia 1996 roku. – Jednak my obiekty oświatowe budowaliśmy od początku i jesienią 1994 roku oddaliśmy do użytku placówkę w Kowalach, a w styczniu 1995 roku szkołę w Kawęczynie. Potrzebowaliśmy tylko czterech lat, by zakończyć to potężne zadanie, które było jak na tamte czasy wykonane w iście muranowskim stylu – przyznaje Nowak. Nie byłoby to możliwe bez funduszy z zewnątrz. Dzięki zaangażowaniu ówczesnego posła, a później senatora Ireneusza Niewiarowskiego, udało się pozyskać pieniądze na ten cel z fundacji Balazsa, czyli Europejskiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej. Gmina otrzymała na każdą z inwestycji wsparcie w wysokości 400 milionów starych złotych, co stanowiło około 10 proc. budżetu. To ok. dwóch milionów złotych na jedną i drugą szkołę, przeliczając na dzisiejsze wartości. W tym samym czasie trwała rozbudowa Szkoły Podstawowej w Skarżynie, którą rozpoczęto w 1992 a zakończono 17 października 1996 roku. Rok później zakończyła się budowa sali sportowej w Kowalach Pańskich (październik 1997 roku). W 1998 roku rozpoczęto również budowę sali sportowej w Kawęczynie, którą oddano do użytku 17 października 2001. Zbiegło się to praktycznie z reformą oświaty z 1999 roku, która do struktury oświatowej wprowadziła trzyletnie gimnazja. Powstała konieczność poszerzenia bazy szkolnej. W 2003 roku rozpoczęto budowę szkoły w Tokarach, budynek uroczyście oddano do użytku 1 września 2010 roku. Nie można było zapomnieć o Gminnym Przedszkolu, które również zmodernizowano. W ramach projektu pod nazwą „Budowa lokalnych centrów rekreacyjnych – budowa i urządzenie placów zabaw w Kawęczynie, Kowalach Pańskich-Kolonia, Skarżynie i Tokarach Pierwszych” zagospodarowano pięć placów zabaw. Gmina skutecznie postarała się o dofinansowanie na to zadanie w wysokości 299.000 złotych i z październikiem 2011 roku zakończono ich realizację.


Ochrona środowiska i gospodarka wodno-ściekowa

W 1990 roku niewielu przypuszczało, że samorządom przyjdzie się mierzyć z takimi wyzwaniami, jak budowa oczyszczalni ścieków, nie mówiąc już o gospodarce odpadami komunalnymi. Że to samorządy będą odpowiedzialne za budowę i funkcjonowanie składowisk i wysypisk śmieci, a później powstanie instalacji ich odzyskiwania i utylizacji.

Już w 1997 roku gmina staje przed koniecznością budowy oczyszczalni ścieków. – W okolicy wiele gmin postawiło na oczyszczalnie typu Lemna, ale mnie od początku nie podobało się zastosowane w nich rozwiązania technologiczne, nie wyobrażałem sobie, że proces oczyszczania, którego głównym mechanizmem jest wodna rzęsa, może w naszych warunkach klimatycznych przebiegać sprawnie także zimą – wyjaśnia Jan Nowak. Z pomocą przychodzi poseł Ireneusz Niewiarowski, informując, że jest możliwość przyjrzenia się działaniu oczyszczalni typu Crowna, jakie budują Niemcy na terenach byłego NRD. Barierą okazują się znów pieniądze. Nowoczesna, mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia, to wydatek co najmniej dwóch milionów złotych. Do tego konieczna jest budowa siedmiokilometrowego kolektora sanitarnego, co oznacza kolejny wydany milion. Mieszkańcy i radni nie są wcale skłonni tak słono płacić za ścieki, czyli za to, co dotąd spływało do rowu. – Wiele trudu wymagała zmiana myślenia – przypomina burzliwe spotkania w sołectwach wójt Nowak. Na inwestycję proekologiczną gmina otrzymała niewielkie dofinansowanie z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska, wsparcie udało się także pozyskać z ministerstwa, a na resztę zaciągnięto pożyczki i kredyty. Budowa trwała około 9 miesięcy i zakończyła się w lipcu 1999 roku. W latach 2001-2002 powstał kolejny odcinek kolektora sanitarnego w miejscowościach: Kawęczyn, Kowale Pańskie, Kowale Pańskie-Kolonia, Ciemień, Dziewiątka (częściowo), łącznie około 25 km. Zmodernizowano też hydrofornie w Tokarach, Marcjanowie i Kowalach Pańskich-Kolonia. Powstały wodociągi w Marcjanowie, Stanisławie Będziechowie, Żdżarach, Dzierzbotkach, Dziewiątce i Młodzianowie. Od 2017 roku Gmina Kawęczyn wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańców rozpoczęła budowę przydomowych oczyszczalni ścieków. Łącznie wybudowano 127 instalacji, do realizacji przygotowywanych jest kolejnych 45.

Od 1990 roku wybudowano w gminie około 60 km nowych dróg, corocznie powstawało ich od 1,5 do 2,5 kilometrów.


Polityka społeczna. Ważna sprawa w małej gminie

Kapitał społeczny w Gminie Kawęczyn zawsze był równie ważnym czynnikiem rozwoju co działania gospodarcze. W 1997 roku władze gminy nawiązały współpracę z Fundacją Pomocy Wzajemnej Barka Barbary i Tomasza Sadowskich, dzięki czemu jeden z wielu prowadzonych przez fundację domów pomocy powstał w Młodzianowie. Budynek po byłej szkole, tak zwanej Tysiąclatce, zyskał nowe przeznaczenie i gospodarzy. Było to jedyne takie miejsce w regionie, gdzie azyl mogły znaleźć osoby, którym z różnych przyczyn nie powiodło się w życiu. Bardzo szybko okazało się, że z pomysłu Gminy Kawęczyn zaczęły korzystać także inne gminy, znajdując tu miejsce dla swoich mieszkańców. Inicjatywa wyzwoliła impuls lokalny, Stowarzyszenie Kawęczyńskie Towarzystwo Rozwoju we współpracy z gminą przygotowały projekt „Wspólna przyszłość – program reintegracji społeczno-zawodowej w Centrum Integracji Społecznej w Młodzianowie”. Pomysł powołania Centrum Integracji Społecznej uzyskał ponad 1,2 mln złotych wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Nabyte przez lata doświadczenie w pracy socjalnej zaowocowało bezproblemowym zdobyciem uprawień i funduszy na prowadzenie Środowiskowego Domu Samopomocy Społecznej, który funkcjonuje teraz w Młodzianowie. Efekty pracy z osobami obciążonymi deficytami umysłowymi są największym argumentem, potwierdzającym, że decyzje podjęte przed laty były słuszne.

Wkrótce w Kawęczynie zostanie oddany do użytku Gminny Żłobek. Budowa realizowana jest z programu Maluch +, z którego Gmina Kawęczyn uzyskała dofinansowanie w wysokości 875.000 zł. Od września nastąpi wyposażanie budynku w takie elementy, jak meble, zabawki, sprzęt sportowy, pomoce edukacyjne oraz rekrutacja wykwalifikowanej kadry. Na wyposażenie oraz funkcjonowanie żłobka Gmina Kawęczyn pozyskała również środki zewnętrzne z projektu pt.: „Gmina Kawęczyn wspiera najmłodszych mieszkańców”, realizowanego ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Wielkopolskiego na lata 2014-2020. Projekt potrwa do 30 września 2022 r. a jego wartość to 1.836.095,76 zł.


Mistrzowie Świata pochodzą z Gminy Kawęczyn

Efektem polityki społecznej są także sukcesy Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych, które dziewięciokrotnie zdobyły tytuł Mistrza Polski, a w roku 2015, podczas XX Międzynarodowych Spotkań Drużyn Pożarniczych, startujących według regulaminu CTIF, po raz pierwszy reprezentacja Polski z Gminy Kawęczyn MDP CTIF Głuchów zdobyła tytuł Mistrza Świata. Oprócz satysfakcji, dumy i radości zaangażowanie środków finansowych i sił ludzkich w przygotowanie drużyn do uczestnictwa w takiej rywalizacji otworzył także okno na świat młodym mieszkańcom gminy. – Pomysł, żeby zaszczepić w naszej gminie sport strażacki, przedstawiony przez byłego zastępcę komendanta Państwowej Straży Pożarnej w Koninie Feliksa Grzelki okazał się trafiony – jest przekonany wójt Nowak. – Dzięki temu setki dzieciaków w wieku 12-15 lat z prowincjonalnej gminy o charakterze wiejskim zwiedziło Polskę i Europę. Zobaczyły Finlandię, Chorwację, Austrię, Czechy, Włochy czy Francję – podkreśla wójt.


W zdrowym ciele zdrowy duch. Sport i rekreacja

W Gminie od 1996 roku działa klub LZS „Orzeł” Kawęczyn, który w 2011 roku z okazji 15-lecia został przemianowany na Gminny Klub Sportowy „Orzeł” Kawęczyn. Nie brakuje więc i obiektów sportowych, które stale są unowocześniane i modernizowane. Tak jak powstałe w 1996 roku boisko w Tokarach, które w 2010 w ramach projektu pn.: Sprawni jak nasi dziadowie”, powiększyło się o budynek zaplecza socjalno-sanitarnego i trybuny ziemne. Koszt tej inwestycji wyniósł 558.957,82 zł, z czego 75 proc. otrzymano ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego. W 2012 zakończono budowę boiska wielofunkcyjnego do tenisa i koszykówki przy Szkole Podstawowej w Tokarach. Na zadanie otrzymano blisko 66 tys. zł z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (działanie „Odnowa i rozwój wsi”). Poza tym, w gminie jest wielofunkcyjne boisko w Kowalach Pańskich, Zespół boisk Moje Boisko „Orlik” 2012 w Kawęczynie oraz rekreacyjne place zabaw, m.in. w sołectwach: Żdżary, Kowale Pańskie, Kawęczyn, Skarżyn i Tokary.


Unia nasza Wspólnota

Większości z tych zadań nie można byłoby wykonać, gdyby gmina nie sięgała po środki europejskie. – Nie chciałbym znaczenia wejścia Polski do Unii Europejskiej przyrównywać do wydarzenia, jakim był przykładowo Chrzest Polski, ale dało ono lokalnym wspólnotom ogromną szansę na odrobienie zaległości – uważa wójt Nowak. Zwłaszcza dla wiejskich społeczności był to impuls prorozwojowy, pojawiły się pieniądze na świetlice wiejskie, działania ekologiczne i wzmacniające więzi społeczne a także wyjątkowo ważne dla młodych mieszkańców terenów wiejskich projekty edukacyjne, wyrównujące szanse. Takim sztandarowym przykładem jest „Przedszkolaki na start”. Dzięki współfinansowanemu z Europejskiego Funduszu Społecznego projektowi można było uruchomić oddziały przedszkolne w czterech placówkach oświatowych. Skorzystało z tego łącznie 87 dzieci w wieku 3-5 lat. Do 2014 roku Gmina Kawęczyn realizowała projekt pt. „Nasze dzieci – nasza przyszłość”, współfinansowany z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Jego celem było wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów z utrudnionym dostępem do edukacji i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych. Gmina otrzymała na to 1.637.038 zł, w projekcie uczestniczyło 244 dzieci z gminnych szkół. Z Europejskiego Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 wykonana została termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej w Gminie Kawęczyn. Całkowita wartość projektu wynosiła 3.351.003 zł brutto, a wartość dofinansowania: 2.799.775 zł brutto. Wszystkie realizowane projekty podniosły jakość życia mieszkańców gminy.


Moda na konie zrodziła się w Kawęczynie

Od ponad dwóch dekad w Kawęczynie odbywają się zawody konne. Gmina była prekursorem tej hippicznej mody, która zyskała na popularności w Powicie Tureckim. Od roku 1999 do 2003 odbywały się Regionalne Zawody w Skokach przez Przeszkody, od roku 2004 do 2016 Regionalne Zawody w Skokach przez Przeszkody oraz Otwarte Mistrzostwa Gminy Kawęczyn w Powożeniu Zaprzęgami, a od roku 2017 do 2019 tylko Otwarte Mistrzostwa Gminy Kawęczyn. Wielu późniejszych jeździeckich mistrzów Polski, rozpoczynało swoje kariery na parkurze w Kawęczynie, jak choćby Andrzej Opłatek, który startował w zawodach w 2009 roku.


Ważna społeczna aktywność

W życiu Gminy bardzo duże znaczenie odgrywają społeczne aktywności, które realizują się przez stowarzyszenia, na przykład przez Ochotnicze Straże Pożarne. Od 1983 do roku 2008 funkcjonował w gminie Zespół Sami Swoi, a od roku 2017 do chwili obecnej Zespół Kawęczyniacy. Poza tym na terenie gminy działa 18 organizacji pozarządowych. Do najważniejszych należą: Stowarzyszenie Kawęczyńskie Towarzystwo Rozwoju wraz z Kołem Miłośników Dziejów i Tradycji Regionu w Kawęczynie, Stowarzyszenie Kawęczyńskie Forum Rodziców, Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Szkoły w Tokarach, Skarżyńskie Stowarzyszenie Osób z Inicjatywą oraz Stowarzyszenie „Rozwoju Koła Gospodyń Wiejskich i Sołectwa Tokary”. Od 1992 roku działa tu także Stowarzyszenie Koło Gminne Wielkopolskiego Stowarzyszenia Sołtysów. Piękną tradycję ma istniejąca od 1935 roku Orkiestra Dęta przy OSP Tokary, której kapelmistrzem był Eugeniusz Grzelak, a po nim funkcję tę objął Adrian Wałowski.

Gmina stara się spisywać dla potomnych historię a także odtwarzać ją dla obecnych. Wydano monografię Gminy Kawęczyn, której autorem jest ks. Henryk Witczak, ukazało się też kilka podobnych opracowań monograficznych. Od 25 lat wydawany jest tu „Kawęczyniak”. W roku 2018 reaktywowało się 12 Kół Gospodyń Wiejskich, po 20 latach w Szkole Podstawowej w Tokarach odżyła idea skautingu i powołano tam Drużynę Harcerską.

KAWĘCZYN. Gmina w blasku demokracji lokalnej
KAWĘCZYN. Gmina w blasku demokracji lokalnej
KAWĘCZYN. Gmina w blasku demokracji lokalnej
KAWĘCZYN. Gmina w blasku demokracji lokalnej