„Zdrowie psychiczne w nierównym świecie” to hasło tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, którego obchody przypadają na 10 października. Jego celem jest zwrócenie uwagi na nierówności w dostępie do usług w zakresie zdrowia psychicznego w wielu krajach, i to nie tylko tych najsłabiej rozwiniętych. O brakach we właściwej opiece nad chorymi psychicznie alarmują także polscy specjaliści. – Niestety, problem z zapewnieniem pomocy dotyczy nie tylko dorosłych Polaków, ale także dzieci, które przez pandemię coraz częściej zapadają na depresję! Ogromną rolę widzimy tutaj w rodzicach i opiekunach – podkreśla Bożena Janicka, lekarz rodzinny, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.
Codzienny stres, dynamiczne tempo życia, brak czasu na odpoczynek… Eksperci Światowej Federacji Zdrowia Psychicznego alarmują, że wraz z rozwojem cywilizacyjnym rośnie ryzyko chorób psychicznych. Z przeprowadzonych badań wynika, że w Polsce już przed pandemią prawie 8 mln osób cierpiało na zaburzenia psychiczne: depresję, zaburzenia lękowe, chorobę afektywną dwubiegunową, czy schizofrenię.
Sytuację zdecydowanie pogorszyła pandemia COVID-19. W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy psychiatrzy odnotowali częstsze występowanie objawów świadczących o problemach psychicznych, a nawet zespołu stresu pourazowego (PTSD), także wśród dzieci i młodzieży.
- Długotrwała izolacja, nauka zdalna, ograniczenie kontaktów z kolegami i koleżankami, strach o zdrowie własne i bliskich, traumatyczne przeżycia związane ze śmiercią bliskich – wszystko to negatywnie odbiło się na zdrowiu najmłodszych. Z policyjnych danych wynika, że w ostatnim czasie wzrosła liczba samobójstw w grupie wiekowej od 13 do 18 lat. Niebezpiecznym zjawiskiem są także okaleczenia i przemoc. To oczywiście najskrajniejsze i najdrastyczniejsze przypadki, ale nakazujące nam, dorosłym, zachować wzmożoną czujność. W tym trudnym czasie obowiązkiem każdego rodzica, czy opiekuna jest być jeszcze bliżej dziecka – mówi Bożena Janicka.
O pogarszającym się stanie psychicznym młodego człowieka mogą świadczyć zmiany w zachowaniu: bezsenność, nadmierna senność, apatia, rozdrażnienie, pogorszenie wyników w nauce, izolowanie się.
– To pierwsze sygnały ostrzegawcze. Zainteresowanie rodziców odgrywa kluczową rolą w ochronie dziecka przed poważnym kryzysem psychicznym – podkreśla Bożena Janicka.
Jak wspierać dzieci? Oto kilka podstawowych rad:
Po pierwsze – zainteresowanie! Zgodnie z maksymą: „twój czas jest najlepszym prezentem dla dziecka!”
Po drugie – rozmowa! O szkole, relacjach z rówieśnikami, trudnych sytuacjach, sposobach radzenia sobie z emocjami.
Po trzecie – zrozumienie! To warunek zapewnienia dziecku poczucia bezpieczeństwa.
Po czwarte – celebrowanie sukcesów dziecka! Nawet tych najdrobniejszych.
Po piąte – zachęcanie dziecka do aktywności fizycznej!
Po szóste, siódme, ósme… – dbanie o higienę snu, umiarkowanie w korzystaniu z Internetu, itd.
W sytuacji, gdy stan dziecka wymaga już pomocy specjalistów, można skorzystać z fachowej porady również za pośrednictwem specjalnych, telefonicznych oraz internetowych linii pomocowych.
Oto najważniejsze numery: Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci: 800 100 100; Telefon zaufania dla młodych osób, prowadzony przez Fundację ITAKA: 22 484 88 04; Dziecięcy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka:800 12 12 12; Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę:116111; czy strona internetowa: „PokonacKryzys.pl.