Według kazimierskiej legendy w źródlanej wodzie, którą
codziennie spożywali Bracia Pustelnicy, cudownie odradzał się łosoś. Bracia
zostali zamordowani w nocy z 10 na 11 listopada 1003 roku, natomiast przez
setki lat uzdrawiającej mocy źródła doświadczali pielgrzymi odwiedzający
Kazimierz Biskupi. Historia ta poparta jest przekazami kronikarskimi, a pierwszą
wzmiankę o uzdrawiającym źródle zwanym „Łosośna” zamieszcza kronikarz Dominik
Elewski pod datą 1593.
Plany wybudowania
kaplicy pojawiły się w 1651 roku. Źródełko ocembrowano i osłonięto drewnianą
ośmioboczną budowlą, krytą gontem w kształcie rybich łusek. Znajdowały się w
niej wyobrażenia i opisy scen z życia Pięciu Braci Męczenników – Benedykta,
Jana, Mateusza, Izaaka i Krystyna, gdzie trzej z nich: Izaak, Mateusz i Krystyn
są pierwszymi w historii Kościoła kanonizowanymi Polakami. Według przekazów – już
w połowie XVII wieku przy źródle usytuowana była drewniana figura łososia.
W 1941 roku niemieckie
władze okupacyjne nakazały rozebrać kaplicę i zniszczyły jedno z ważniejszych
miejsc kultu Pięciu Braci Męczenników w Kazimierzu Biskupim.
Dziś mieszkańcy
gminy, goście i pielgrzymi są świadkami powrotu do pięknej historii
Kazimierskiej Ziemi. Łosośka już wkrótce ozdobi miejscowy park.
zdj. Fb Grzegorz
Maciejewski