Czym jest Semana Santa?
Semana Santa (hiszp. Święty
Tydzień), czyli odpowiednik polskiego Wielkiego Tygodnia, zaczyna się Niedzielą
Palmową, która w Hiszpanii nazywana jest Domingo de Ramos. Różni się jednak ona
od polskiej tym, że raczej nie znajdziemy na każdej ulicy palemki do kupienia, jak
to bywa w naszym kraju. Semana Santa to czas, w którym w wielu regionach
Hiszpanii odbywają się ogromne procesje. Najbardziej znanymi są te odbywające
się w Andaluzji (południowy region Hiszpanii), a w szczególności w jej stolicy
– Sewilli. Każdy dzień Semana Santa wiąże się z innymi rytuałami i procesjami
związanymi z etapami Męki Pańskiej.
W Hiszpanii Wielkanoc to nie
tylko obchody zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, ale również czas upamiętnienia
jego męki i śmierci na krzyżu. Tradycja procesji w tym kraju sięga
średniowiecza, kiedy to bractwa religijne, zwane cofradías, zaczęły
organizować publiczne rytuały w celu uczczenia męki Chrystusa. Wspomniane
procesje, często wyjęte z tradycji katolickiej, stały się z czasem manifestacją
kultu religijnego, jak i sztuki, ponieważ wiele z nich wiąże się z rzeźbami,
które są przenoszone przez uczestników w sposób bardzo widowiskowy.
Procesje – symbolika i
różnorodność
Jak już wspominaliśmy, jedną z
największych tradycji Wielkanocnych w Hiszpanii są procesje, który odbywają się
w większości miast i regionu kraju. W Andaluzji, Kordobie czy Maladze
obchodzenie Semana Santa nabiera najbardziej spektakularnego charakteru. W
trakcie procesji członkowie bractw (nazarenos), ubrani w
charakterystyczne kaptury zwane capirotes, niosą na ramionach ogromne
rzeźby przedstawiające sceny z Męki Pańskiej lub Zmartwychwstania. Rzeźby te są
dziełami sztuki i mają ogromne znaczenie historyczne oraz religijne.
W procesjach udział biorą również
wierni, którzy niosą świeczki i dzwonią dzwonkami, przechodząc przez ulice w
milczeniu, z ogromnym szacunkiem dla świętych postaci. Uczestnictwo w
procesjach to wyraz głębokiej religijności, ale także prestiżu społecznego,
ponieważ w niektórych regionach przynależność do bractwa jest wyróżnieniem.
Regiony Hiszpanii a obchody
Wielkanocy
Jak tłumaczył Michał, w Hiszpanii
są regiony, które świętują Wielkanoc bardziej, a niektóre mniej. Najbardziej
zaangażowana w ten okres jest Andaluzja. To tam najczęściej odbywają się
procesie, a ludzie przebierają się w stroje, które przypominają członków Ku
Klux Klanu. – Bardzo fajnie to wygląda. Jest to na pewno najbardziej znana
tradycja wielkanocna, jeśli chodzi o Hiszpanię – tłumaczył nas rozmówca. W Wielką
Sobotę w wielu miejscach organizowane jest wydarzenie zwane quema de Judas,
czyli procesje, podczas których palona jest kukła Judasza, symbolizującego
zdradę i grzech.
Na północy Hiszpanii obchody
Semana Santa mają bardziej powściągliwy charakter, a procesje są bardziej
surowe, w atmosferze kontemplacji i ciszy. Szczególnym miejscem, w którym
celebracja przybiera formę niemal medytacyjną, jest miasto Valladolid. W
Maladze Wielkanoc to także czas kulinarnego świętowania, gdzie na ulicach
serwowane są tradycyjne dania takie jak torta de aceite (lekkie, kruche
i słodkie herbatniki) czy pestiños (hiszpańskie
faworki).
Porównanie z Polską
Główną różnicą jest religijność
Hiszpanów i Polaków, a ta w przypadku mieszkańców kraju z półwyspu Iberyjskiego
jest niska. – Na pewno deklarowana religijność jest dużo niższa niż w Polsce,
ale osób praktykujących jest jeszcze mniej. Wielkanoc tutaj traktowana jest
raczej jako czas wolny od pracy, a nie święto religijne. Ludzie cieszą się, że
mają wolne. Znajomi Hiszpanie też traktują to jako okres wolny od pracy –
tłumaczył Michał.
Co ciekawe w Hiszpanii dniem
wolnym od pracy jest nie tylko Poniedziałek Wielkanocny, ale również Wielki
Piątek. – Tu zazwyczaj ludzie biorą sobie wolne na cały dzień i to jest
absolutnie możliwe, ponieważ nic się w tym czasie nie dzieje na przykład w
firmach – mówił nasz rozmówca, który spędzał ostatnie święta Wielkanocne w
Barcelonie. – Jest tutaj polski sklep zaraz przy kościele Sagrada Familia,
który w trakcie tego okresu ma specjalną ofertę wielkanocną dla Polaków, którzy
tutaj przebywają. Można tam kupić żurek, kiełbasę i inne tradycyjne potrawy –
dodał. Warto wspomnieć, że w Hiszpanii nie ma zwyczaju święcenia pokarmów.
Podsumowanie
Semana Santa w Hiszpanii to nie
tylko religijne święto, ale ogromne wydarzenie kulturalne, które różni się od
polskich tradycji. To czas refleksji, modlitwy, ale i wielkiej wspólnoty, która
łączy mieszkańców, turystów i wiernych w niezwykłym duchu hiszpańskiej
Wielkanocy. Dla wielu jednak to przede wszystkim okres wolny od pracy i w tym
czasie ludzie odpoczywają przez cały tydzień. Świętowanie Wielkanocy w
Hiszpanii różni się w zależności od regionu – najbardziej uroczyste obchody
odbywają się na południu kraju, a bardziej powściągliwe – na północy.