Portal Przegląd Koniński to wiadomości lokalne z Konina i okolic. Konin, Słupca, Koło i Turek.
W jaki sposób – i czy w ogóle – lokalny samorząd może wspierać zieloną transformację, a więc ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią? Jak zachęcać do korzystania z nowych źródeł energii, do poprawnej segregacji śmieci czy bacznej uwagi na to co wrzucają do pieca? Sprawdza się metoda małych kroków, dzięki której jak się wydaje gmina Malanów zaszła dość daleko. Warto więc pokazać przykłady dobrych praktyk stosowanych na drodze do zielonej transformacji.
Z badań wykonanych w 2015 roku wynikało, że blisko 55 proc. mieszkańców gminy Malanów narażonych jest na negatywne skutki, jakie niesie zanieczyszczone powietrze. Paradoksem jest, że to właśnie sami mieszkańcy mają największy wpływ na złą jakość powietrza, którym oddychają. Ponad połowa unoszących się w nim pyłów pochodzi z palenisk gospodarstw domowych. Mając to na uwadze oraz w perspektywie zmian zachodzących na rynkach energii, samorząd gminy postanowił mocno zawalczyć o projekt „Energia ze źródeł odnawialnych dla mieszkańców Gminy Malanów”. I udało się, w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, na realizację zadania otrzymano blisko 3,7 mln zł dotacji z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Całkowita wartość projektu wyniosła 4.676.293 zł. Powstało 313 sztuk instalacji fotowoltaicznych o łącznej mocy 1288,44 kWp. Odbiorcami końcowymi projektu są oczywiście mieszkańcy gminy Malanów. – Celem było obniżenie kosztów zakupu energii elektrycznej z sieci, a także zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców. Równie ważną kwestią jest redukcja emisji CO2 w ilości proporcjonalnej do ilości energii elektrycznej uzyskanej z instalacji fotowoltaicznej oraz promowanie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Wszystko to wpisuje się bezpośrednio w politykę energetyczną Unii Europejskiej i Polski – mów Ireneusz Augustyniak, wójt Malanowa. – Obecnie zbierane są dane do przygotowania audytu energetycznego, który pokaże nam rezultaty projektu, w tym właśnie ilość wyprodukowanej energii elektrycznej z instalacji wykorzystujących OZE oraz szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych. Jesteśmy tego bardzo ciekawi – dodaje włodarz.
Za projekt pod takim tytułem gmina Malanów otrzymała w 2019 roku nagrodę Marszałka Województwa Wielkopolskiego w konkursie pod hasłem „Działania proekologiczne i prokulturowe w ramach strategii rozwoju województwa wielkopolskiego”. Malanowski samorząd wyszedł z założenia, że problem smogu, poza kwestią ekonomiczną, wynika również z braku świadomości i wiedzy mieszkańców, że sami mają największy wpływ na jakość powietrza, którym oddychają. Przygotowany przez urzędników projekt „Oddychaj i pyłu nie wdychaj” okazał się strzałem w dziesiątkę i otrzymał grant w konkursie Funduszu Naturalnej Energii, którego organizatorem był Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., a partnerem Fundacja Nasza Ziemia. Dofinansowanie wyniosło blisko 10 tys. zł, do czego gmina dołożyła własne 5.790 zł i w ramach projektu przeprowadzono wiele działań skierowanych zwłaszcza do najmłodszych mieszkańców, przyjmując zasadę – „czym skorupka…” Nie pominięto dorosłych członków społeczności, zapraszając ich na spotkania, promujące sposoby dbania o środowisko, zwłaszcza przeciwdziałania negatywnym skutkom palenia śmieci.
Polepszeniu jakości powietrza i zwiększeniu świadomości służy prowadzona w gminie od trzech lat akcja wyrywkowych kontroli nieruchomości pod kątem przestrzegania przepisów ochrony środowiska. Sprawdzana jest jakość zakupionego opału, właściwa segregacja śmieci, częstość opróżniania zbiorników bezodpływowych i wywozu osadów z przydomowych oczyszczalni ścieków. – O tym, że świadomość mieszkańców jest coraz większa świadczy chociażby fakt, że dotychczas tylko kilka z przeprowadzonych kontroli zakończyło się mandatem. Chociaż trudno jest określić, jaki efekt one przynoszą, to możemy jednak posłużyć się pewnymi danymi, które zapewne wynikają z naszych działań. Otóż, od czasu rozpoczęcia kontroli odnotowaliśmy duży wzrost ilości oddawanych przez mieszkańców śmieci, co może, oczywiście poza zwiększoną konsumpcją, świadczyć o tym, że mniej odpadów ląduje w piecach czy lasach – jest przekonany wójt Augustyniak.
W 2019 roku gmina Malanów znalazła się na drugim miejscu w Wielkopolsce pod względem ilości posortowanych śmieci.
Gmina, w której w herbie znajduje się dąb Bartek z Kotwasic, nie mogła pozostać obojętna wobec drzew i pszczół. W 2019 roku podpisana została deklaracja dołączenia do inicjatywy „Gmina Przyjazna Pszczołom – Edycja 2019”, tym samym podjęto wiele działań związanym z ochroną tych pracowitych owadów, polegających m.in. na nasadzeniach drzew miododajnych. Pomogły w tym dofinansowania z Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu. Pierwszą akcję przeprowadzono w 2019 roku, udało się wówczas stworzyć aleję drzew przy ul. Parkowej. W tym roku drzewa zasadzono na terenie zielonym za budynkiem ośrodka zdrowia w Malanowie. – Mieszkańcom zgłaszającym wycinkę drzew zalecamy wykonanie nasadzeń zastępczych – przypomina wójt i dodaje, że dąb Bartek z Kotwasic oraz sosna Celestynka z Celestyn brały udział w konkursie na Drzewo Roku organizowanym przez Klub Gaja. A w 2018 roku dostrzeżona została inicjatywa „100 Bartusiów na 100-lecie Odzyskania Niepodległości”, za którą gmina otrzymała nagrodę w konkursie Urzędu Marszałkowskiego w Poznaniu.
W gminach wiejskich najpopularniejszą metodą przekazywania ważnych informacji jest tzw. kurenda. W gminie Malanów jest 17 sołectw, do każdego przygotowywane jest co najmniej kilka egzemplarzy jednej kurendy, liczba zależy od wielkości i rozproszenia zabudowań w sołectwie. To powoduje, że na jedną informację zużywa się średnio 140 zadrukowanych kartek. Postanowiono zastąpić tradycyjne papierowe kurendy wersją elektroniczną. Na początku września 2020 roku mieszkańcom została udostępniona bezpłatnie aplikacja eKurenda. – Od tego czasu do pierwszych dni maja tego roku poprzez aplikację wysłanych zostało około 80 kurend, co stanowi równowartość ok. 11 tysięcy kartek. Z informacji dostępnych w internecie wynika, że z jednego drzewa wyprodukować można około 6-8 tys. kartek papieru formatu A4. Na wyprodukowanie każdego arkusza A4 zużywane jest ok. 10 litrów. Biorąc to pod uwagę można przyjąć, że przez kilka miesięcy stosowania aplikacji udało nam się zapobiec wycince dwóch drzew i zaoszczędzić ok. 110.000 litrów wody. Zaoszczędziliśmy prawie 5 tonerów stanowiących odpad niebezpieczny. Nie można zapominać również o tym, że wydrukowane papierowe kurendy po dotarciu do ostatniego odbiorcy stawały się odpadem. O ile te dwa niewycięte drzewa produkujące tlen dla 6 osób, czy 5 zaoszczędzonych tonerów i 22 ryzy papieru nie stanowią jakiegoś istotnego zysku ekologicznego, o tyle ok. 110.000 litrów zaoszczędzonej wody w czasie, gdy w Polsce od lat odnotowujemy duży deficyt opadów i pustynnienie gruntów ornych, mają już ogromne znaczenie dla środowiska – jest przekonany Ireneusz Augustyniak. Wójt ubolewa tylko nad tym, że pandemia mocno ograniczyła aktywność edukacyjną samorządu i podległych mu jednostek. Udało się za to wykonać wiele inwestycji, takich jak ocieplenia budynków czy wymiany pieców, które będą służyć środowisku i budżetowi gminy.
Ogromnym sukcesem jest również aktywizacja młodych mieszkańców. To właśnie Malanów stał się miejscem, gdzie powołano do życia Powiatowe Pogotowie Ekologiczne, zrzeszające grupkę studentów z powiatu tureckiego. Mają już na swoim koncie kilka akcji, między innymi uprzątnięcie malanowskiego parku czy okolicznych lasów. Ale to projekt, który zasługuje na własną opowieść.
